Nieuwe cao rond maar verdere vernieuwing blijft nodig

De nieuwe cao Open Teelten is van toepassing op bedrijven die hun activiteiten en werkuren wijden aan open teelten. De cao geldt dus voor de akkerbouw, bloembollenteelt, buitenbloemen, boomkwekerij, fruitteelt en vollegrondsgroenteteelt.
Zo'n vierduizend agrarische bedrijven krijgen te maken met de nieuwe cao en daarmee zijn zo'n 37.500 werknemers gemoeid. In dat aantal zijn de nog eens duizenden uitzendkrachten die in de open teelten werken niet meegenomen.
De cao is afgesloten door werkgeversorganisaties LTO Noord, ZLTO, LLTB, Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO), Koninklijke Handelsbond voor Boomkwekerij- en Bolproducten (Anthos), Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) en de vakbonden FNV en CNV Vakmensen.
De overeenkomst loopt tot en met 31 maart 2017 en voorziet in belangrijke bepalingen voor telers (zie kaders). De cao Open Teelten bevat onder meer een uitzondering op de Wet werk en zekerheid (WWZ) voor seizoensmatige werkzaamheden.
De werkgeversorganisaties hebben, voordat zij de onderhandelingen met de vakbonden ingingen, het net opgehaald bij hun leden. 'Het proces begint bij de leden', zegt Wim van den Boomen, LTO-bestuurder Sociale Zaken. 'Zij brengen belangrijke punten in, waar we de onderhandelingen mee beginnen.'

Regiegroep

Omdat verschillende sectoren gehoord moeten worden, komt er een regiegroep. Die is representatief voor de sectoren en de verschillende teeltgebieden in Nederland. 'Deze groep bepaalt wat nodig is in de cao', zegt Van den Boomen.
Daarnaast wordt een onderhandelingsdelegatie samengesteld die de onderhandelingen met de vakbonden aangaat. In deze delegatie zitten naast de onderhandelaars beleidsmedewerkers van de verschillende werkgeversorganisaties.
Als er besluiten moeten worden genomen, koppelt de onderhandelingsdelegatie dit eerst terug aan de regiegroep. Pas als die akkoord is, kan een besluit met de vakbonden worden afgerond. Namens LTO beslist de federatieraad of met de nieuwe cao kan worden ingestemd.
De onderhandelingen over de nieuwe cao gaven ook stof tot nadenken. Want vernieuwing blijkt nodig. Van der Boomen vraagt zich af of in de toekomst wel alles in een cao geregeld moet worden.
'Een cao moet aansluiten bij de omstandigheden zoals die zich voordoen op de agrarische bedrijven. Maar die omstandigheden veranderen voortdurend. Dan rijst de vraag: hoe zou een cao voor de toekomst eruit moeten zien?'
De LTO-bestuurder geeft het antwoord zelf: 'De cao van de toekomst zou meer moeten uitgaan van goed ondernemerschap en werkgeverschap.'
Dat zou betekenen dat werkgevers die een goede relatie hebben met hun personeel, samen met de werknemer op zoek gaan naar oplossingen. In de praktijk zou het erop neerkomen dat de werkgever en werknemer arbeidszaken gezamenlijk oplossen. De cao dient hiervoor dan wel de ruimte te bieden.
'De arbeidsrelaties van tegenwoordig zijn vaak zo dat werkgever en werknemer graag samenwerken en samen nadenken over oplossingen. Zij moeten dan ook de ruimte krijgen om arbeidszaken naar eigen goedvinden in te vullen. Telers moeten de ruimte krijgen om arbeidszaken zelf in te vullen in de geest van goed werkgeverschap.'
Zo'n cao van de toekomst zou ook beter aansluiten bij de verscheidenheid aan sectoren die nu in de open teelten vertegenwoordigd zijn. De arbeidsbehoeften van bollentelers zijn weer anders dan die van boomkwekers en een aardbeienteler heeft weer andere arbeidsbehoeften dan een teler van ijsbergsla. Toch zitten deze sectoren in één cao. Een meer flexibele cao zou beter aansluiten bij de behoeften van telers, stelt LTO.
Van den Boomen realiseert zich dat de verdere definitie van wat goed ondernemerschap of werkgeverschap dan is, natuurlijk op tafel zal komen. Dat is iets waar LTO over in discussie wil met andere organisaties en de vakbonden. De LTO-bestuurder vindt dat de discussie samen met de vakbonden moet worden gevoerd. 'Het gaat erom dat we samen een stip op de horizon zetten.'
Van den Boomen geeft aan dat loonafspraken altijd in een cao moeten worden geregeld. Daar hoort ook collectieve overeenstemming bij.
Dat nadenken over de volgende cao begint al snel. Eind maart 2017 loopt de nieuwe cao Open Teelten af. Na de zomer gaan de betrokken partijen nadenken over hoe de volgende cao verder eruit moet komen te zien.