Boer is de kanarie in de kolenmijn

Piet HermusMijn opiniestuk in NRC Handelsblad op 29 juni over twee decennia verzopen gewassen door klimaatverandering werd opgepikt door andere media. NRC-lezers hebben een leuke baan, een leuke studie, een leuk salaris en bepalen het beleid. Daar moest ik zijn vanuit kracht, niet vanuit verongelijktheid.
Ineens dringt het door dat klimaatverandering meer is dan een ondergelopen kelder. De schade bij boeren is enorm. Toch doen diverse media alsof dit iets nieuws is. 'Welkom in het nieuwe klimaat', zei weerman Gerrit Hiemstra.
Voor boeren is dit niet nieuw. Voor ons veranderde het klimaat op 12 september 1998. Toen stond bij mij en collega's in West-Brabant en Zuid-Holland alles blank. Ook in 2002, 2005, 2006, 2011, 2013 en 2015 werden we getroffen door extreme buien. Vóór 1998 nooit.
Sommige gewassen verrotten als ze 24 uur onder water hebben gestaan. De maatschappij merkt er niet zoveel van, maar de schade bij boeren wordt veroorzaakt door de gehele samenleving. Door het geconsumeer, de uitstoot van broeikasgassen die daarmee gepaard gaat. Dit veroorzaakt bijna twee decennia schade aan gewassen.
Onze sector is zogezegd de kanarie in de kolenmijn: onze 'dood' is het alarm voor een ongezond klimaat. Maar waar mijnwerkers in dit gezegde vluchten, blijft de maatschappij het gevaar ontkennen.
Als ik het op me in laat werken, als vijftigjarige, beheerst klimaatverandering een groot deel van mijn werkzame leven. Is klimaatverandering eigenlijk wel ondernemersrisico, zoals andere aspecten in mijn bedrijfsvoering? Nee. Klimaatverandering is een algeheel maatschappelijk mondiaal probleem.
In de Urgenda-klimaatzaak, in juni 2015, vonniste de rechter dat de staat meer moet doen tegen de uitstoot van broeikasgassen. De rechter wees de staat op zijn zorgplicht. De staat dient de consumerende, vervuilende burgers tegen zichzelf in bescherming te nemen.
Landbouw als oplossing. Boeren zetten met hun gewassen CO2 om in zuurstof en voedingsmiddelenenergie, via zonlicht. De landbouw is de enige maatschappelijke sector, naast bosbouw, die dat kan. Andere sectoren nemen O2 en produceren alleen maar CO2. Raar dat de boer kritiek krijgt van mensen die enkel CO2 produceren. Immoreel.
Jammer dat in de mainstreammedia zo weinig aandacht is voor het oplossend vermogen van de landbouw. De sector wordt daar weggezet als probleem. Ze praten over, niet met landbouwers.
CO2 kun je met slimme landbouwmethoden binden aan de bodem door toevoeging van organische stof. Planten groeien beter, de biodiversiteit floreert, er kan meer water worden gebufferd. Onderdosering van organische stof is de grootste sluipmoordenaar in de klimaattransitie.
Gelukkig sta ik niet alleen in de visie dat landbouw oplossingen biedt voor het klimaatprobleem. Marjan Minnesma van Urgenda nodigde in november ook boeren zoals Hans Huijbers van ZLTO uit voor de klimaatmars in de aanloop naar de klimaattop in Parijs.
In een Frans tarweveld gebeurde er iets bijzonders, toen Huijbers sceptische mensen vertelde van landbouw als oplossing. Een emotionerend moment. Landbouw kan de toon zetten in het klimaatdebat. Die maatschappelijke rol past bij ons rentmeesterschap, het denken over generaties heen.