'Boeren in het Groene Hart moeten zelf het initiatief nemen'

Drie provincies en een aantal gemeenten willen een gezamenlijke omgevingsvisie opstellen voor het gebied. Is dat een kans of een bedreiging?

'Het is buitengewoon goed dat overheden daarmee aan de slag gaan. In het proces naar zo'n omgevingsvisie kijken niet alleen provincies en gemeenten opnieuw naar het gebied, ook tal van andere organisaties kunnen hun inbreng leveren. Dat maakt dat de gebiedskwaliteit breed wordt gewogen.'

Hoe wilt u dat bereiken?

'In het Groene Hart is nog ruimte voor heel veel. Dat vraagt wel twee dingen. In de eerste plaats moeten partijen het gesprek niet op de vierkante meter willen voeren. En in de tweede plaats moet de ene partij niet op het standpunt staan dat nergens iets mag en de andere moet niet denken dat alles overal moet kunnen.'

Wat is voor uzelf de waarde van het Groene Hart?

'Iedereen roemt de openheid, en terecht. Maar het is ook een plek waar mensen hun brood moeten kunnen verdienen. We willen als stichting geen museale invulling van het Groene Hart. Dan zou het ook ten dode zijn opgeschreven. De gezamenlijke omgevingsvisie geeft de mogelijkheid om tot een brede afweging te komen.'

Wat voor rol speelt uw stichting in dit geheel?

'We vertegenwoordigen het maatschappelijk middenveld. Voorheen werden we gezien als de bezwaarmakers. Sommigen zagen ons als een natuurclub. Dat is niet zo; we zijn een landschapsorganisatie en hebben het strijdmodel inmiddels ingeleverd voor het samenwerkingsmodel. Daar kom je verder mee, denken we.'

U zegt: er is in het Groene Hart ruimte voor heel veel. Toch zitten natuur, landbouw et cetera elkaar er wel regelmatig in de weg.

'Het is nu nog te veel ieder voor zich. Maar voor elk belang afzonderlijk is er onvoldoende ruimte. Als je de wensen voor industrie, woningbouw en infrastructuur optelt, kom je alleen al op driemaal de oppervlakte uit. Tot nu toe was er geen gedeeld kwaliteitsdoel. Iedere gemeente verzint het allemaal apart. Dat moet met de omgevingsvisie veranderen.'

Is de agrarische sector niet bijna altijd de klos wat het inleveren van ruimte betreft?

'Dat valt relatief wel mee. Over de komende twintig jaar schat ik het verlies aan oppervlak van de veehouderij voor andere functies op 5 procent. Dat bepaalt niet de toekomst van de sector. De sector wordt ook breed erkend als van groot belang. Dat staat overigens los van de bedrijven die door zo'n verandering soms helemaal moeten verdwijnen. Daar is het wel ingrijpend voor.'

Als je het hebt over het Groene Hart, dan heb je het ook over bodemdaling en peilbeheer.

'Meer pompen is geen probleem. Dat zijn niet de kosten. De werkelijke kosten zitten in de infrastructuur; als wegen en rioleringen verzakken. Wij zeggen: kijk vooral vooruit, probeer het niet in vijf jaar op te lossen, maar ontwikkel een langetermijnvisie. Intussen kun je via onderzoek in beeld brengen wat er speelt. Zonder goed beeld zijn er geen makkelijke oplossingen te vinden.'

Wie denkt aan het Groene Hart, denkt ook aan de melkveehouderij in het gebied.

'Dat klopt, en dan denk ik aan grondgebonden bedrijven met weidegang. Willen deze bedrijven toekomst houden, dan moet er wel wat gebeuren aan de verkaveling. Dat kan hun perspectief aanzienlijk verbeteren, los van beter graslandbeheer. Er moeten huiskavels komen van voldoende omvang.'

Wat is voor u de rol van LTO in het gebied?

'Boeren en daarmee LTO moeten vaker het voortouw nemen. Als boeren geen brood zien in kleinschaligheid, moeten ze vragen om een groter bouwblok of een ruimere huiskavel. De overheid kan daarbij helpen, maar zonder duidelijke initiatiefnemer wordt het niets.'