'Grootschalige ganzenaanpak lukt door goede samenwerking'

Voor het eerst in jaren is het aantal overzomerende ganzen in Nederland gedaald. Voor een belangrijk deel komt dat op het conto van provincie Gelderland. Daar is de daling al eerder ingezet.

Vrijwilligers telden afgelopen zomer in Gelderland ruim 97.000 ganzen, waarvan 81.000 grauwe ganzen. In 2014 waren dat er nog 112.000, waarvan 95.000 grauwe ganzen. In 2013 werden er nog meer ganzen geteld. FBE Gelderland trekt daaruit de conclusie dat de ganzenaanpak in Gelderland zijn vruchten begint af te werpen.

Waaruit bestaat die aanpak?

Achterkamp: 'Enkele jaren geleden hebben we gebiedsplannen opgesteld voor de regio's waar veel overzomerende ganzen voorkomen. Dat gebeurde onder leiding van Theo Salet, die al sinds 2009 in het Rivierengebied ervaring had opgedaan met grootschalig afschot van ganzen in het vroege voorjaar en in de zomer.

'Het idee is dat je al in het vroege voorjaar koppelvormende ganzen schiet, ganzen die hier broeden en in de zomer blijven. In de zomer wordt ingezet op het reduceren van grote aantallen overzomerende ganzen, dat zijn wel 30.000 grauwe ganzen per jaar. Afschot gebeurt ook op de terreinen van de terrein-beherende organisaties (TBO's). Daar staat dan een rustperiode voor trekganzen in de winter tegenover.

'Ook zijn er vorig jaar rustgebieden in de provincie aangewezen waar in de winter helemaal geen ganzen mogen worden geschoten.'

Hoe komt het dat deze aanpak werkt?

Dekker: 'Ik denk vanwege de grootschalige aanpak, die verder gaat dan alleen maar schadebestrijding, zoals in andere delen van het land gebeurt. Er wordt in Gelderland echt fors ingezet op het verminderen van het aantal zomerganzen.
'Dat kan alleen door de grote inzet van de jagers. En omdat we goed samenwerken met de TBO's, die ook afschot toestaan in en rond hun natuurgebieden. Zij hebben ook te maken met ganzenschade en vermesting in kwetsbare gebieden, dus ze zien ook wel in dat er wat moet gebeuren. Bovendien zijn de TBO's blij met de instelling van de rustgebieden. Het gaat om een groot aantal hectares.

'De communicatie over de vaststelling is goed gelopen. Grondeigenaren konden bezwaar indienen. Daar is ook gebruik van gemaakt. In sommige gevallen zijn de gebieden aangepast. Wat er nu ligt is een werkbare situatie voor boeren met grond in de rustgebieden. Ze hoeven geen eigen risico en behandelbedrag te betalen. De taxateur komt uit zichzelf langs en alle schade wordt vergoed, plus een bonus van 50 euro per schadehectare.'

Waar moet het naartoe met het aantal ganzen in Gelderland?

Achterkamp: 'We willen uiteindelijk toe naar een ganzenstand van om en nabij de 29.000. Zoveel grauwe ganzen waren er in 2005 ook. Dat is een aanvaardbare stand.

'We realiseren ons wel dat het ieder jaar lastiger wordt om grote hoeveelheden ganzen te schieten. In de gemakkelijk toegankelijke gebieden komen er minder. Uiteindelijk kom je steeds meer rond en in de gebieden van de TBO's terecht. Daarom is die samenwerking zo belangrijk.'

In Gelderland ervaren boeren ook schade door edelherten. Wordt die schade nog groter door de aanleg van nieuwe ecologische poorten?

Achterkamp: 'We werken in Gelderland met planmatig beheer. Dat betekent dat je je afschot afstemt op het aantal herten. Maar in de buurt van Uddel is de situatie behoorlijk uit de hand gelopen. Dat komt omdat het mis is gegaan bij de tellingen. Er zaten veel meer herten dan gedacht.

'Nu wordt ook 's nachts met behulp van schijnwerpers geteld. Daaruit blijkt dat er dubbel zoveel herten zijn. Het beheer is daar nu op aangepast, dus we hopen dat de schade de komende jaren in de hand te houden is.
'Als we ook in andere gebieden goed tellen en planmatig blijven werken, denk ik niet dat we door de nieuwe ecologische poorten, zoals die bij Maanschoten, te maken krijgen met grote effecten van edelherten. Daar worden twee bestaande leefgebieden aan elkaar verbonden. Over vijf jaar maken we de balans op. Voorlopig gaat het erom dat we heel goed monitoren.'

Zijn er nog meer problemen met faunaschade?

Dekker: 'Er zijn steeds meer problemen door dassen, die de grond omwoelen en losse pollen in het grasland maken. Bij het inkuilen komt dan veel zand in het voer en daar geven koeien geen melk van. Op den duur moeten we kijken naar een nieuw dassenbeleid.

'Ook volgen we het onderzoek in Overijssel naar de predatie van steenmarters. Die zijn vooral funest voor weidevogels. En we proberen een oplossing te vinden voor de mezenschade. De provincies willen dat niet meer vergoeden, maar de vogels mogen ook niet worden bestreden. We zouden graag zien dat provincie Gelderland zich in IPO-verband inzet voor behoud van de schadevergoeding.'

Wat typeert FBE Gelderland?

Achterkamp: 'We willen transparant zijn, open over tellingen en afschot. Naar de buitenwereld uitleggen wat we doen en waarom. Dat werkt. En dan kun je veel bereiken.'

Dekker: 'Het gaat er best wel eens hard aan toe in het bestuur. Maar we hebben een goede voorzitter, Gert Verwolf, die de partijen tot elkaar kan brengen. En we respecteren elkaar en zijn er allemaal van doordrongen dat je alleen door samenwerking verder komt. Goed buurmanschap tussen landbouw en natuur, daar draait het uiteindelijk om.'