Pijnpunten moeten uit handelsakkoord

'Tegelijkertijd blijven we op onze qui-vive. In het dossier zit voor onze land- en tuinbouw een aantal pijnpunten en die moeten eruit.' Het verzet tegen het handelsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten is in sommige kringen massief.
'Veel verzet is gestoeld op anti-Amerikaans sentiment, aangevoerd door partijen die niets willen weten van internationale samenwerking en handel. Die problemen te lijf willen gaan door achter de gordijnen weg te kruipen. Maar dat is niet in het belang van Nederlandse boeren en tuinders', stelt Maat.
Terug naar juli 2013: de start van de TTIP-onderhandelingen. Doel is handel tussen de VS en Europa te vergemakkelijken. Door importtarieven af te schaffen - Europeanen betalen bijvoorbeeld nu nog een importtarief van 8 procent over schoenen uit Amerika - en elkaars standaarden, bijvoorbeeld op het gebied van voedselkwaliteit, te erkennen. Nog in 2016 zou er een akkoord moeten liggen.
Inmiddels lijkt die deadline onhaalbaar. De Europese Unie exporteert jaarlijks voor zo'n 470 miljard euro aan producten naar de VS (in 2013). De VS op hun beurt zetten jaarlijks voor 360 miljard euro aan producten af in Europa.
Land- en tuinbouw speelt binnen TTIP geen hoofdrol: Europa exporteert voor 21,5 miljard euro aan land- en tuinbouwproducten naar de VS; Europa importeert voor 13,6 miljard euro aan Amerikaans land- en tuinbouwproducten.
In de Nederlandse land- en tuinbouw heeft een aantal sectoren baat bij TTIP: glasgroenten, bloemenbollen, snijbloemen, zaden, aardappelen, plantgoed , kalfsvlees, eiproducten, fruit en zuivel.
Vooruitlopend op TTIP hebben de VS onlangs de ban op de import van Nederlands kalfsvlees opgeheven. Die export lag zestien jaar stil vanwege BSE. In potentie kan de export van Nederlands kalfvlees oplopen tot 80 miljoen euro per jaar.

Kwetsbaar

Andere delen van de Nederlandse land- en tuinbouw zijn juist kwetsbaar voor een akkoord, met name varkens, pluimvee en rundvlees. Met TTIP zou Europa de deur wagenwijd openzetten voor hormoonvlees, eieren uit legbatterijen en chloorkippen. In de VS is het toegestaan pluimveevlees in een chloorbad te dompelen om ziekteverwekkers te bestrijden.
Stuk voor stuk producten die voldoen aan de Amerikaanse regelgeving en dus ook toegang zouden moeten krijgen tot Europa.
Maar zo eenvoudig liggen de zaken niet, aldus Maat. 'TTIP biedt nog steeds de mogelijkheid om bepaalde standaarden te handhaven. Voor Europa is import van hormoonvlees absoluut een brug te ver. Die import gaat ook onder TTIP echt niet gebeuren.'
Rond andere omstreden producten zijn overgangsregelingen een reële optie, voegt de LTO-voorzitter toe. 'Bijvoorbeeld exportquota of importtarieven. Onderhandelaars hebben een volle gereedschapskist tot hun beschikking. Het wordt de kunst de juiste instrumenten te gebruiken.'

Kansen voor Europa

Maat wijst op nog een ander aspect: de tijd dat de overheid bepaalde wat de consument at, ligt achter ons. 'Mensen maken eigen keuzes.'
De trends in de VS en Europa zijn hetzelfde. 'De vraag naar voedsel dat geproduceerd wordt met oog voor milieu, biodiversiteit en dierenwelzijn groeit, los van de eisen van de overheid', merkt de LTO-voorzitter op.
'Zo is grass-fed beef in de VS enorm in opkomst: vlees van rundvee dat alleen maar gras krijgt en waarbij geen hormonen worden gebruikt. Juist de Europese land- en tuinbouw is in staat om dat soort specifieke nichemarkten te bedienen. Europa heeft alle belang bij een betere markttoegang tot de VS.'
Het is volgens Maat van groot belang dat de land- en tuinbouw de onderhandelingen op de voet blijft volgen. 'Dat doen we zelf, maar ook via de Europese boerenkoepel Copa. Met de rug naar TTIP gaan staan, zou zeer onverstandig zijn: dan heb je helemaal geen invloed meer. De Europese land- en tuinbouw heeft met TTIP veel te verliezen, maar nog meer te winnen.'