'Gros bedrijven zal weer opkrabbelen'

'Melkveehouders moeten geen schaamte voelen wanneer ze vanwege financiële problemen de bank bellen', stelt Klaas Haanstra, directeur agrarische bedrijven bij ABN Amro in Leeuwarden. 'Sommige boeren hebben de angst dat ze meteen onder bijzonder beheer zullen vallen. Maar dat is doorgaans niet aan de orde. Bijna alle liquiditeitsproblemen die wij zien, zijn van tijdelijke aard.'
Haanstra verwacht dat de langjarig gemiddelde melkprijs op ongeveer 35 cent zal liggen. Dat betekent dat het gros van de bedrijven die het nu moeilijk hebben, weer zal opkrabbelen. Melkveehouders die structureel met slechte bedrijfsresultaten kampen, zijn er slechter aan toe.
'Sommige boeren die een stal hebben gebouwd voor een groeiend aantal koeien, komen nu door de lage melkprijs in de problemen. Hun situatie verslechtert door de komst van de fosfaatrechten en de melkveewet. Als we het al hebben over bijzonder beheer, dan gaat het vaak over dit type bedrijven', zegt Haanstra.
'Maar het gaat bij ons in het noorden niet om grote aantallen. In andere regio's, waar de bedrijven intensiever zijn, is dat wellicht anders.'
Haanstra merkt dat melkveehouders de term 'bijzonder beheer' nogal eens associëren met een kille sanering. 'Ze denken dat het een grote boze wolf is en verwachten dat de bank de stekker uit het bedrijf trekt. Maar dat is niet het geval. Samen met de veehouder zoeken we naar oplossingen om het bedrijf levensvatbaar te houden.'
Zijn collega Pierre Berntsen, directeur agrarische bedrijven bij ABN Amro, voegt daaraan toe dat de slechte zuivelmarkt en de lage melkprijs de komende maanden niet veel zullen veranderen.
'We hebben met circa een op de tien klanten overleg of overleg gehad om wat te doen aan liquiditeitstekorten. Bijvoorbeeld door opschorting van de aflossingen of verruiming van de financiering. Bij gezonde bedrijven komen we daar altijd uit. We doen dat op basis van een liquiditeitsprognose, zodat er ook voor de nog komende periode goed zicht is op de omvang van het tekort.'
ABN Amro heeft er overigens vertrouwen in dat de zuivelmarkt zich weer herstelt en dat er betere tijden komen. 'De wereldvraag naar zuivel vertoont structurele groei.'
Berntsen merkt in de praktijk dat melkveehouders het minder gewend zijn om met liquiditeitstekorten om te gaan. 'Dit in tegenstelling tot de intensieve veehouderij of de akkerbouw. De combinatie lage melkprijs en onduidelijkheid over fosfaatrechten versterkt de onrust onder boeren.'
Marijn Dekkers, sectormanager veehouderij Rabobank Nederland, verwacht dat het cashmanagement van de melkveehouder een belangrijkere rol gaat spelen. Volgens hem zijn de schommelingen in de melkprijzen door de liberalisering van de melkmarkt de laatste zes jaar toegenomen.

Fluctuaties

'We zien de laatste jaren al forse fluctuaties ontstaan maar, behoudens 2009, nog niet op zo'n laag niveau als nu. Daarom lijkt het of de schommelingen nu pas zijn begonnen. Een periode met lagere prijzen zal vaker voorkomen. Of dit ook gepaard gaat met liquiditeitstekorten, hangt vooral van het cashmanagement van de melkveehouder af.'
Volgens Dekkers moeten boeren zich meer gaan verdiepen in liquiditeitsmanagement. Het maken van prognoses, het evalueren hiervan en weer opnieuw de volgende periode inschatten, zouden vaste waarden in het management van een melkveebedrijf moeten vormen.
'Dus bewust omgaan met de betere jaren waardoor de mindere jaren makkelijker zijn op te vangen. Dit betekent visie ontwikkelen en hiernaar handelen. Wij geven als bank aan dat je in goede tijden voldoende geld moet reserveren om twee jaar met lage prijzen door te komen.'
Dit geld hoeft niet allemaal op de bank te staan, zegt Dekkers. 'Maar als je dat niet hebt, moet je weten dat je financierbaar bent. Lang niet iedereen heeft dat gedaan. Zorg voor ruimte op je rekening-courant of in je financiering. Dat vereist discipline.'