Aessen ontwikkelt nieuwe bestemmingen voor boerenerf

Ontwikkel- en architectuurbureau Aessen in Rotterdam staat voor een nuchtere aanpak bij het vinden van nieuwe bestemmingen voor agrarische bedrijven. Volgens Wageningen University & Research zullen tot 2030 circa 24.000 agrarische bedrijven stoppen, wat zonder nieuwe oplossingen tot een omvangrijke leegstand kan leiden.

‘Vanuit onze opvoeding weten we welke emoties er komen kijken bij beëindiging van een boerenbedrijf’, zegt Aling. ‘Dat was ook zo bij het akkerbouw- en bloembollenbedrijf in Overijssel van mijn ouders.’
‘Ik ben als zoon van een plattelandsaannemer in Friesland ‘met de hamer in de wieg’ geboren’, zegt Feenstra. ‘Ik ging al jong mee naar de bouwplaats, maar ken ook de agrarische wereld. Een groot deel van mijn familie is boer en ik heb in mijn jeugd vele jaren geholpen op het melkveebedrijf van mijn oom.’

Ontstaan Aessen

Het tweetal heeft elkaar zo’n twintig jaar geleden leren kennen tijdens de studie bouwkunde. Nadat ze los van elkaar ervaring hadden opgedaan met ontwerpen, adviseren en vastgoedontwikkeling, besloten ze in 2022 de krachten weer te bundelen onder Aessen. In hun woorden veel meer dan een architectenbureau, dankzij hun inlevingsvermogen in en respect voor klant en landschap.

De naam Aessen, uitgesproken met een lange klinker e, verwijst zowel naar ‘essen’, de vroegere opgehoogde akkers op de zandgrond in Noord-Nederland, als naar de ‘essentie’ van kwaliteit. De naam staat voor een pragmatische en persoonlijke aanpak om de kern voor herontwikkeling bij boeren en tuinders boven water te halen. ‘Als laagdrempelige eerste stap kunnen wij de drempels die zij daarbij ervaren wegnemen om vervolgens verschillende scenario’s uit te werken’, zegt Feenstra.

‘Naoberschap’

Aessen laat boeren zien dat vrijkomende erven kansen bieden voor nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. Nu provincies en gemeenten het landelijk gebied moeten revitaliseren, zien Feenstra en Aling een sleutelrol voor vrijkomende agrarische gebouwen. Vernieuwende woonvormen, zoals samenwonen ‘onder één dak’, kunnen door woningsplitsing, renovatie, sloop en nieuwbouw de ruimte krijgen. Aling heeft gemerkt dat er veel vraag is naar bijvoorbeeld een gezamenlijke landschapstuin, klusschuur, zwemvijver of zorgfuncties. ‘Dat geeft invulling aan nieuw ‘naoberschap’, waarbij kwaliteit van leven voorop staat. Zo kan het landelijk gebied in een nieuwe vorm economisch en sociaal vitaal blijven.’

De quickscan op de website van Aessen biedt boeren en tuinders een eerste kennismaking met het thema herontwikkeling. Desgewenst volgt daarop een vrijblijvend, oriënterend gesprek. Daarin komt Aessen snel tot de kern en inventariseert de eerste wensen en ideeën. ‘We maken duidelijk dat we schouder aan schouder met een boer en de gemeente om tafel zitten’, zegt Aling. ‘Iedere plek vraagt om een authentieke aanpak, met respect voor de historie en de wensen van de boer’, vult Feenstra aan. Een voorbeeld van de prachtige projecten die Aessen in iedere provincie heeft, is in Vorden te vinden. Daar is een monumentale boerderij opgeslokt door de oprukkende bebouwing en wil Aessen de waarde van de gronden optimaliseren door het realiseren van een aantal schuurwoningen.

Omgevingswet

Aessen heeft kennis van financiële, ruimtelijke en wettelijke aspecten. Als het bureau bij de contacten met de gemeente en de inpassing van de lokale woonvisie of zorgbehoefte een boer aan de hand neemt, houdt deze zoveel mogelijk de touwtjes in handen. De Omgevingswet, die vanaf 1 januari 2024 in werking treedt, maakt het volgens Aling eenvoudiger en overzichtelijker, met een snellere procedure rondom vergunningverlening.

‘Wij zijn verbindend en strategisch, daarnaast hebben wij alle gereedschap om een project, inclusief vooronderzoek, haalbaarheidsstudie en wijzigen van het bestemmingsplan, succesvol te begeleiden. Onze kracht is dat wij direct een ruimtelijke vertaalslag maken zonder tussenkomst van partijen – dat scheelt tijd en geld’, vult Feenstra aan.

Creëren van waarde

Het gaat volgens het tweetal om het creëren van kwaliteit die waarde heeft voor zowel de boer als andere betrokken partijen. Dat geldt bijvoorbeeld bij een project in het Brabantse Sint Agatha, waar op het erf van een uitgekochte boer drie woningen zijn gerealiseerd die, zonder lange processen, direct voldeden aan het gestelde beeldkwaliteitsplan. In de planontwikkeling houdt een ander project, midden in een Natura 2000-gebied, rekening met zowel recreatieve wensen van de gemeente als de inrichting van een natuurgebied van het Zuid-Hollands Landschap.

Naast architectuur op maat ontwikkelt het bureau ook financieel aantrekkelijke en robuuste standaardschuurwoningen die snel gerealiseerd kunnen worden. Aling: ‘Maatwerk blijft ons kenmerk, omdat iedere situatie uniek is en ons inziens ook moet blijven.’

Werkveld

Het werkveld van Aessen ligt door heel Nederland, waarbij het persoonlijke contact op de eerste plaats komt. ‘Uiteindelijk draait alles om een prettig proces, daarbij moet de klant een klik met ons voelen en wij ook met hem’, vindt Aling. ‘Wij willen een vertrouwenspartner van de opdrachtgever zijn’, zegt Feenstra.

Bij Aessen spelen natuur, circulariteit en duurzaamheid een belangrijke rol. In de basis zijn de nieuwgebouwde of gerenoveerde woningen vanzelfsprekend goed geïsoleerd, maar isolatie uit biobased materialen is ook mogelijk, net als duurzame opties voor installaties. Momenteel zijn bijvoorbeeld gesprekken gaande over de inzet van accu-opslag. ‘Idealiter werken wij met lokale oplossingen en partners’, zegt Feenstra. ‘Dat draagt bij aan de lokale economie, identiteit en het ervaren van gezamenlijkheid.’

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner Aessen