Sierteelt is de kampioen in de korte ketens

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wil de verkoop van agrarische producten via korte ketens bevorderen. Doel is een sterkere band creëren tussen boeren en consumenten, een eerlijke prijs voor de producent en minder afstand tussen productie en verkoop.

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het tweede kwartaal van 2019 tot en met het eerste kwartaal van 2020 blijkt dat de sierteelt vooroploopt binnen de korteketenverkoop. Met 583 miljoen euro neemt dit afzetsegment 39 procent van de totale omzet van 1,5 miljard euro voor zijn rekening. Met een brutoproductiewaarde in 2019 en 2020 van volgens het CBS 6,9 miljard euro is dat ook binnen de sierteelt substantieel.

'In een korte toeleveringsketen is geen of maximaal één partij tussen de landbouwpartij en de consument aanwezig', luidt de definitie van de Europese Unie. Volgens marktonderzoeker Gemma Tacken van Wageningen Economic Research is het voor planten en bloemen betrekkelijk gemakkelijk om met korte ketens te werken, omdat deze weinig bewerking vragen.

Zij schetst dat telers zich van oudsher hebben georganiseerd in telersverenigingen om zaken als logistiek, marketing en kwaliteitsborging te regelen en om van elkaar te leren. Het zou wat haar betreft te ver voeren om zo'n vereniging als extra schakel te zien in de leverketen, zolang het doel maar is om de verbinding tussen tuinder en consument te versterken.

Telersverenigingen

Zo heeft telersvereniging Decorum sinds dit jaar een eigen webshop voor consumenten samen met onlinehandelsbedrijf e-bloom. Daar vinden consumenten informatie over waar en hoe de planten en bloemen zijn geproduceerd en kunnen zij laten weten wat ze van de producten vinden.

Ook supermarkten, een belangrijk afzetkanaal voor de sierteelt, zoeken steeds vaker interactie met consumenten om het assortiment beter op hen af te stemmen. Zo is Kwekers Trots een exclusief plantenmerk van Aldi en Royal Lemkes. Het handelsbedrijf ondersteunt kwekers bij het organiseren van de logistiek en het professionaliseren van het merk, maar ziet zichzelf niet als tussenschakel.

'Wij toetsen de kwekers op kwaliteits- en duurzaamheidseisen', zegt directeur Michiel van Veen van Royal Lemkes. 'Ze sturen hun planten niet eerst naar onze locatie, maar direct naar de winkel.' Hij legt uit dat concepten als Kwekers Trots ertoe leiden dat kwekers zich meer betrokken voelen bij hun eindklant. Dat komt omdat zij zich met hun eigen verhaal presenteren op een website en sociale media.

Eerlijke prijs

Volgens Van Veen houden kwekers voldoende onderhandelingsruimte om een eerlijke prijs te kunnen bedingen. Wel benadrukt hij dat de sector zich vanuit concurrentieoogpunt niet kan permitteren om schakels in de keten te hebben die geen waarde toevoegen.

Binnen de sierteelt zijn ook bedrijven te vinden, waarbij het duidelijker is dat er maximaal één ketenpartner tussen producent en consument zit. Eén daarvan is VDE Plant in het Zuid-Hollandse Woubrugge. Zij hebben een conceptstore bij hun bedrijf, waarin ze in gesprek gaan met eindklanten en nieuwe concepten laten zien. Verder leveren ze planten aan zo'n 35 verschillende webshops, grote en kleine.

'Wij zien kweken van planten echt als een ander vak dan online verkopen', zegt mede-eigenaar Karin van der Eijk. 'Wij focussen dan ook op partners die daar sterk in zijn.' Zij geeft aan dat inmiddels de verkoop via webshops direct aan de consument zo'n 15 procent van hun omzet bedraagt.

Eén van de webshops waaraan VDE Plant levert, is Plantsome in het Zuid-Hollandse Honselersdijk, waarvan de planten direct bij zo'n twintig kwekers vandaan komen. Beelden op de website laten het uiterlijk van de planten zien en kopers krijgen een garantie van drie maanden bij gebruik van de verzorgingsapp van de webshop.

Meer concurrentie

Oprichter Axel Persoon meldt dat Plantsome in 2020 170.000 planten heeft verkocht, drie keer zoveel als in 2019. Nu treedt waarschijnlijk het tegeneffect van de coronaversoepelingen op, waardoor de verkopen dalen. Daarnaast is de concurrentie toegenomen, aangezien plantenwebshops als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. 'We zullen wel merken hoe zich dat verder ontwikkelt', zegt Persoon. 'Intussen blijven wij niet stilzitten, maar denken we erover om onze kwekers meer in de spotlights te zetten op de website.'

Sommige webshops voor sierteeltproducten richten zich ook op het buitenland, waarbij het wel de vraag is of er dan nog sprake is van korte ketens. Volgens Tacken hangt dat af van wie je het vraagt. 'De een neemt Nederland als uitgangspunt, een ander de provincie en een derde de gemeente. Wat andere sectoren van de sierteelt kunnen leren, is dat deze in direct contact met de consument staat en daar veel van leert.'