LAJK: 'Bedrijfsovername loopt gevaar door stikstofcrisis'

Wat moet een goede voorzitter volgens u in huis hebben?

'Een voorzitter van het LAJK moet op de eerste plaats aanvoelen wat er in de sector en bij jongeren speelt. Wat zijn de trends in de sector en de maatschappij? In welke richting beweegt de politiek en welke rol heeft Limburg daarin? Vervolgens probeer je daarop te anticiperen.

Het is van belang dat politiek Den Haag inziet hoe uniek en kansrijk Limburg is

Mayco ten Kate, voorzitter LAJK

'Dat laatste moet je als voorzitter niet alleen doen. Het inzetten van de kracht en kunde van anderen is belangrijk. De partners en bestuursleden van het LAJK hebben veel kennis in huis, kennis die wij kunnen gebruiken om beleid te veranderen. Als voorzitter zorg je ervoor dat het LAJK als team functioneert, zodat iedereen zijn kennis en kwaliteiten inzet. Belangen behartig je uiteindelijk met het hele bestuur.'

U bent voorzitter geworden in een nogal turbulente tijd. Hoe voelt dat?

'Spannend en uitdagend. Je ziet dat de sector in beweging is. Jongeren willen door met hun bedrijf en aan hun toekomst werken. Dat zag je vorig jaar met de trekkeracties. Jonge boeren stonden daar voor hun eigen toekomst. Als sector willen we best veranderen, maar wel op een manier die bij ons en onze bedrijven past.

'De jonge boer heeft passie, energie en liefde voor het vak. Dan is het mijn taak om er samen met het LAJK voor te zorgen dat de politiek de jonge boeren en tuinders de ruimte geeft om hun vak uit te kunnen blijven oefenen in onze provincie.'

Heeft u als kersverse voorzitter al voor ogen hoe u invulling wilt geven aan de komende periode?

'Als voorzitter wil ik samen met het LAJK meer naar buiten treden. Via sociale media aan leden laten zien waarmee je bezig bent, wordt steeds belangrijker. Zij bepalen welke richting we als LAJK op willen. Het LAJK behartigt uiteindelijk de belangen van de leden, dus willen we ook de stem van de leden laten horen en zien.'

Heeft u al concrete plannen?

'Het aantal jongeren dat het bedrijf thuis wil overnemen, is zorgwekkend laag. We moeten ervoor zorgen dat de jongeren die door willen, deze kans ook behouden en een toekomst hebben in Limburg.

'In gesprek gaan met bestuurders en de politiek beschouw ik als de belangrijkste opgave. Niet alleen in Limburg, maar ook in Den Haag. De jaarlijkse stage voor ambtenaren is een goed voorbeeld. Ambtenaren lopen een dagje mee op de boerderij, zodat ze de impact van het beleid zelf ervaren. Dat zorgt voor meer kennis en een betere samenwerking met de politiek.

'Samen met onze partners gaan we daarnaast trainingen en bijeenkomsten organiseren, zodat de jongeren meer kennis en vaardigheden krijgen die ze in de toekomst nodig hebben. En natuurlijk het netwerken, leden met elkaar in contact laten komen. Als jonge boeren zijn we trots op onze sector en bedrijven en dat moeten we laten zien en uitdragen.'

Hoe ziet u de toekomst voor de huidige generatie jonge boeren?

'Het is spannend. Er is nog steeds veel onduidelijkheid en onzekerheid. Na bijna vier jaar weten we nog niet wat kringlooplandbouw precies inhoudt. Door de stikstofcrisis is het erg lastig om plannen te maken. Duidelijk is wel dat er zonder inspraak van de boeren geen oplossing komt.

'Wat ik ook merk, is dat de sector verandert. Sommige bedrijven worden groter, terwijl andere bedrijven een nichemarkt opzoeken of verbreden. Het mooie is dat deze diversiteit de sector sterker maakt. Hoogproductieve en op de export gerichte bedrijven ontwikkelen technieken waar ook de nichemarkt gebruik van kan maken en vice versa. Op hun beurt richten andere bedrijven zich meer op de consument en leefomgeving, waardoor we als sector de license to produce behouden.'

Welke onderwerpen hebben nu prioriteit vanuit het jongerenperspectief?

'Op dit moment is het stikstofbeleid topprioriteit. De onzekerheid die dit onderwerp met zich meebrengt, maakt het moeilijk om stappen te zetten. Dat brengt de bedrijfsovername in gevaar. Wanneer je als jonge boer een flinke schuld aangaat om het bedrijf van je ouders voort te zetten, dan is een beetje duidelijkheid wel erg prettig. Daar zetten we ons als LAJK voor in. Beleidsregels die impact hebben op het bedrijf, houd je niet tegen. Maar op de invulling hiervan hebben we wel invloed.'

Hoe sterk is de band met politiek Den Haag?

'Ambtenaren in Den Haag mogen niet zomaar op bezoek bij bedrijven die verder dan 30 kilometer uit de hofstad liggen. Het landelijke beleid is daardoor vaak gericht op de Randstad, het gebied dat de ambtenaren wel zien. We wonen in een unieke provincie, met een groot vlak stuk, maar ook met het heuvelachtige Zuiden. Daarnaast grenzen we aan België en Duitsland. Het is van belang dat politiek Den Haag inziet hoe uniek en kansrijk Limburg is.'

Waar zou Limburg zijn zonder jonge agrarisch ondernemers?

'Limburg is gebouwd door boeren en tuinders. Als boeren beheren we het landschap. We hebben contact met de gemeenschap en zorgen voor een leefbaar buitengebied. Zonder de jonge generatie gaat dit onherroepelijk verloren. Het landschap verandert, met als gevolg slecht verzorgde velden, geen weilanden met koeien in Zuid-Limburg en geen gezellige buurt meer in het buitengebied. De agrarisch ondernemer maakt en houdt het buitengebied leefbaar voor iedereen. Dat moeten we koesteren.'