Terechte frustratie over traag handelen NVWA

Twee uurtjes waren de mannen van Chickfriend kwijt aan het ontsmetten van een stal. Met een beetje doorwerken konden ze er makkelijk vier op een dag doen, rekende een getroffen en woedende pluimveehouder deze week voor. Was er al eind juni gewaarschuwd dan waren tientallen bedrijven buiten schot gebleven. Waren de eerste signalen in november 2016 opgepikt dan was er wellicht helemaal geen sprake geweest van een crisis, affaire of schandaal.

De door documenten ondersteunde verklaring van de Belgische landbouwminister Denis Ducarme dat Nederland al eind 2016 wist van het illegale gebruik van fipronil wierp deze week onverwachts nieuw licht op de jongste voedselaffaire.

Voor de camera gaf inspecteur-generaal Rob van Lint van de NVWA een reactie op de beslissing van de warenautoriteit om na de eerste tip over het gebruik van fipronil in stallen geen alarm te slaan. Er werd besloten om geen monsters van eieren te nemen, omdat er geen vermoedens waren dat het gewraakte bestrijdingsmiddel daar in zou kunnen zitten. Donderdag kwam de Kamerbrief van de regering met een nadere uitleg over deze handelswijze.

De NVWA kreeg een 'anonieme tip over mogelijk illegaal gebruik van fipronil bij de schoonmaak van stallen', valt daar te lezen. Na intern en extern overleg met opsporingsdiensten en instanties als het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) werd geconcludeerd dat er 'geen acuut gevaar voor de volksgezondheid bestaat' als fipronil wordt gebruikt tegen bloedluis bij pluimvee.

Dit is een opmerkelijke handelswijze voor een organisatie die moet speuren naar misstanden in de voedselketen. En die gezien eerdere ervaringen met de paardenvleesfraude en gesjoemel met biologische eieren ervan kan uitgaan dat er wellicht sprake is van crimineel handelen. Ook de conclusie in 2016 dat er geen gevaar dreigde van fipronil is bijzonder gezien het het hanteren van de strengst mogelijk norm nu bij het sluiten van bedrijven en het uit de schappen nemen van eieren.

De NVWA verschuilt zich achter de honderden tips die jaarlijks binnenkomen en die lang niet allemaal een vervolgonderzoek kunnen krijgen. Bij fipronil leidde dit systeem tot bagatelliseren van het gevaar in plaats van er voor te waarschuwen. Het staat ook in schril contrast met het stilleggen van de 160 bedrijven nu.

De woede bij boeren is begrijpelijk. Juist de instantie waarop je moet kunnen vertrouwen zet de toekomst van tientallen bedrijven op het spel.