Aardappelsector België wil snel groeien

Of het komend jaar al lukt om in België meer dan 100.000 hectare aardappelen te telen, betwijfelt Romain Cools van Belgapom, de Belgische belangenorganisatie van de aardappelverwerkende industrie. 'De beschikbaarheid van pootgoed speelt ons parten. Maar in 2018 zullen we deze mijlpaal bereiken.'

Afgelopen jaar was het totale aardappelareaal in België al ruim 90.000 hectare. In een eerder interview gaf Cools aan dat hij verwacht dat de capaciteit van de Belgische aardappelfabrikanten de komende twee jaar doorgroeit tot 4,5 miljoen ton. Snelle uitbreiding van het areaal is nodig om de industrie te voorzien van voldoende grondstof.

Studiedag PCA

De toekomst van de Belgische aardappelteelt was deze week het thema van de studiedag van het Proefcentrum voor de Aardappelteelt (PCA) in Oudenaarde. Cools was daar een van de vele sprekers die ingingen op de perspectieven en de aspecten die invloed hebben op de ontwikkeling van de aardappelsector.

In zijn openingswoord wees Alexander Vercamer, voorzitter van PCA en provinciaal bestuurder in Oost-Vlaanderen, erop dat 100.000 hectare betekent dat de aardappelteelt in 25 jaar is verdubbeld. 'Het belang van de teelt neemt toe. De aardappel is ons gewas van de toekomst en de motor van de akkerbouwsector', aldus Vercamer.

53 procent

Boerenbond-bestuurder Guy Vandepoel bevestigt de woorden van Vercamer door aan te geven dat in 2015 53 procent van de productiewaarde van Vlaamse akkerbouwbedrijven afkomstig was uit de aardappelteelt.

'De Belgische aardappelsector profiteert optimaal van de wereldwijde expansie van de aardappel als voedingsgewas. Onze productie groeit sneller dan die van omringende landen en in de EU hebben we inmiddels een productieaandeel van 7,5 procent.'

Beperkingen

Maar er zitten ook beperkingen aan de groei, erkent Vandepoel. Vooral in Vlaanderen is de beschikbaarheid van goede grond niet vanzelfsprekend. 'De aardappelteler van morgen moet zich daarom ook focussen op hogere producties per hectare. Dat kan door verbeterde teelttechnieken en het toepassen van precisielandbouw.'

Cools sluit zich aan bij de wens om de gemiddelde aardappelproductie te verhogen tot 60 ton per hectare. 'Met de kennis die we hebben, is dat mogelijk. Hoge producties versterken de concurrentiepositie van de hele sector.'

Partnership

De voorman van de verwerkende industrie vindt dat telers en verwerkers in België meer moeten streven naar een stevige vorm van partnership. Volgens hem is het verhogen van rendement in de teelt en in de fabriek een gezamenlijk doel. Dat geldt ook voor het afdekken van risico's in de aanvoer van grondstof.

'Contracten zullen evolueren en het aandeel vrije aardappelen neemt verder af', voorspelt Cools. 'Ik zeg niet dat de industrie streeft naar 100 procent contract zoals in Amerika. De vrije markt houdt altijd een functie om gaten te vullen en om de markt te corrigeren.'

Milieubelasting

Net als Nederlandse telers hebben ook hun Belgische collega's in de teelt te maken met beleid dat gericht is op een lagere milieubelasting. Ten aanzien van de gewasbescherming lijken de beperkingen mee te vallen. Wel komt de Belgische overheid met driftreducerende maatregelen en voorlichting om aandacht te vragen voor erfemissie.

Voor wat betreft de bodemvruchtbaarheid zijn er meer zorgen, stelt Bart Debussche, bemestingsspecialist van het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. Uit gegevens van de landelijke bodemdienst blijkt dat 60 procent van de landbouwgronden in België een te laag pH-gehalte heeft.

Organischestofgehalte

Verder is er sprake van een structurele daling van het organischestofgehalte gedurende de afgelopen veertig jaar. Op 40 procent van de gronden is het gehalte te laag voor een optimale productie.

Een serieuze bedreiging voor de Belgische aardappelteelt is de opwarming van het klimaat. Volgens projectmanager klimaatverandering Anne Gobin van onderzoeksinstituut Vito geldt ook voor België dat er meer kans is op extremere neerslag in het voorjaar en najaar en lange perioden van droogte en hoge temperaturen in de zomer.

Kwetsbaar

Afgelopen groeiseizoen bleek in België, net als in Zuidoost-Nederland, hoe kwetsbaar aardappelen zijn. Zware buien in juni brachten grote schade aan gewassen en zorgden voor een lagere Belgische aardappelproductie dan in 2015 ondanks een areaaluitbreiding van 12.000 hectare.

Gobin waarschuwt ook voor de gevolgen van de verwachte droogte. Naar schatting kan slechts 5 procent van de Belgische aardappelpercelen op dit moment worden beregend. 'Gevoeligheid voor droogte en ook wateroverlast vragen om investeringen in irrigatie en een betere wateropvang op percelen', adviseert Gobin. Zij vraagt zich af of meteorologische risico's niet de belangrijkste drijfveren zouden moeten zijn voor innovaties in de aardappelteelt.

Verbetering rassen

Voor de aardappelteelt is een snellere verbetering van het rassenassortiment gewenst, stelt Martin Jansen Klomp van HZPC in een toelichting op de stand van de aardappelveredeling tijdens de studiedag van PCA.

'In vergelijking met suikerbieten en mais is de genetische vooruitgang door veredeling in aardappelen beperkt. Aardappelrassen gaan vijftig tot soms meer dan honderd jaar mee, in de andere gewassen is dat hooguit vijf tot tien jaar.'

Experimenten

Jansen Klomp vertelt dat ook in aardappelen geëxperimenteerd wordt met nieuwe veredelingstechnieken als cisgenese en Crispr-Cas, een methode om natuurlijke mutatie in organismen te stimuleren.

'Voor de Europese Unie geldt dat veel nieuwe technieken worden aangemerkt als genetische modificatie (gmo). Het betekent een rem op de ontwikkeling en zorgt bovendien voor achterstand ten opzichte van andere teeltgebieden in de wereld waar de technieken wel zijn toegestaan', aldus Jansen Klomp.

Onwaarheden

Romains Cools van Belgapom sluit zich aan bij het pleidooi dat de huidige EU-wetgeving inzake gmo verouderd is. 'In de discussie over gmo is het belangrijk dat de Europese overheid zich aan de feiten houdt en niet meegaat met de vele onwaarheden die worden verspreid.