Spreeuw laat zich niet voor de gek houden

'Ze zijn zo leep. Er zaten er gewoon een paar op de uitkijk die in de gaten hielden wanneer ik 's morgens na het melken en voeren de stal verliet. Daarna duurde het maar even of ze kwamen met honderden tegelijk naar binnen', zegt melkveehouder Gerrit Wermink uit het Overijsselse Ommen.
Tot eind vorig jaar kampte Wermink met spreeuwenoverlast. 'Van een paar vogeltjes heb je geen last, maar die spreeuwen waren massaal aanwezig. Ik schat dat er soms wel enkele duizenden in de stal waren.'

Veel veehouders klagen over overlast door spreeuwen. Maar niet iedereen heeft er last van. Het zijn specifieke bedrijven waar de zwarte vogels met witte spikkels zich op richten. Als ze eenmaal hebben ontdekt dat er in een stal lekker eten is te vinden, dan komen ze iedere dag terug.

Snijmais en kruimelbiks

Wermink weet wel waarom zijn stal geliefd is. 'We hebben snijmais in het rantsoen. Daar zijn spreeuwen gek op. Dat geldt ook voor de kruimelbiks die ik mijn koeien aan het voerhek geef.'

Vooral vanwege de massaliteit waarmee spreeuwen in een stal of bij een maiskuil opduiken, ontstaat overlast. Die bestaat vooral uit ontlasting die de vogels overal laten vallen.

Royal GD ziet spreeuwen in de stal als een risicofactor voor het ontstaan van salmonellabesmettingen bij koeien. Royal GD verwijst naar buitenlands onderzoek waaruit naar voren komt dat op bedrijven met een salmonella-uitbraak soms salmonellabacteriën bij vogels in de stal, onder meer bij spreeuwen, worden gevonden.

Vogelpoep

Wermink kan zich er alles bij voorstellen. 'De vogelpoep kwam ik overal tegen. Ook in de drinkbakken van de koeien. Ik zou er niet van opkijken als daardoor een salmonellabesmetting van de spreeuwen bij de koeien terechtkomt.'

Bij de Overijsselse melkveehouder nam de spreeuwenoverlast de afgelopen jaren toe, doordat de vogels zijn bedrijf in steeds grotere aantallen leken te bezoeken. Dat begon hem steeds meer tegen te staan. 'Ik houd van netjes, maar spreeuwen in de stal zorgen voor een grote bende.' Wermink merkte dat de vogels bij hem steeds brutaler werden, en steeds vaker te pas en te onpas in de stal opdoken.

Jager ingeschakeld

De ondernemer vroeg de plaatselijke jager om af en toe eens langs te komen om een alarmschot af te laten gaan. 'Dat hielp een paar keer prima. Maar de spreeuwen kwam snel weer terug. Ze zijn veel te slim om zich op zo'n manier definitief te laten verjagen. Nadat de jager een paar keer was geweest, vertrokken de spreeuwen al als ze zijn auto op het erf zagen om daarna direct weer terug te komen.'

Een andere poging van Wermink om spreeuwen met geluid te verjagen bleek ook weinig effectief. Hij plukte het geluid van een jonge havik van YouTube en speelde dat af via de geluidsinstallatie in de stal. 'Het heeft ongeveer een uur gewerkt. Toen was het voor de spreeuwen wel duidelijk dat er hier geen havik in de stal zit en kwamen ze massaal weer terug.

Vogelgaas in de nok

Uiteindelijk koos de Overijsselse melkveehouder vorig najaar voor de meest rigoureuze oplossing om spreeuwen uit de stal te weren: de stal dichtmaken, zodat spreeuwen er niet meer binnen kunnen komen. 'Hier was dat relatief eenvoudig te doen. De luchtopeningen in de zijwanden zijn al vogeldicht, doordat ze zijn voorzien van windbreekgaas. De spreeuwen kwamen binnen via de open nok en die heb ik laten voorzien van vogelgaas.'

Het afsluiten van de stal werkt prima. De spreeuwen komen niet meer binnen. Bij de maiskuil heeft Wermink ook geen last van de vogels, omdat hij daar al eerder begon met het consequent weer dichtleggen van de kuil met een nicosil-kleed na het uitkuilen van snijmais.

Het volledig vogeldicht maken van de stal is lang niet in alle gevallen praktisch haalbaar. In zulke situaties zoeken veehouders vaak naar mogelijkheden om spreeuwen te verjagen. Het liefst definitief.

Hulpmiddelen

Er zijn diverse hulpmiddelen te koop waarmee je spreeuwen kunt laten schrikken en wegvliegen. Het gaat daarbij vooral om het produceren van geluid en het schijnen met laserlicht. 'Spreeuwen zijn slim. De truc om ze langdurig bij je boerderij weg te houden, is het voorkomen van gewenning', zegt Marcel Oomen. Hij werkt voor vogelverschrikker.nl, een bedrijf dat is gespecialiseerd in vogeloverlast bestrijden.

'Als je een goedkoop apparaat aanschaft dat op vaste tijden een angstkreet van een vogel laat horen, dan zul je merken dat spreeuwen er snel aan gewend raken. Veel effectiever is een slimmer apparaat. Dat wil zeggen een toestel dat registreert dat er spreeuwen in de stal komen en dan wat laat horen', legt Oomen uit.

Verjagen van spreeuwen uit de stal is niet voldoende. Oomen: 'Als je ze met een geluid laat schrikken, vliegen ze weg uit de stal en strijken een paar honderd meter verder neer. Daar zitten ze gewoon te luisteren en kunnen ze aan een geluid dat regelmatig klinkt snel gewend raken. Daarom adviseren we om te zorgen dat de spreeuwen ver uit de buurt gaan. Dat kun je bereiken met een knalapparaat op het erf.'