Cosun-voorzitter: 'We hebben door corona op de rem getrapt'

Dirk de Lugt brengt meer dan normaal zijn tijd thuis door op Texel. Noodgedwongen volgt hij als voorzitter van landbouwcoöperatie Cosun de meeste vergaderingen en besprekingen via videoverbindingen. Het is even niet anders, constateert hij nuchter. 'Het zijn vreemde tijden als je nagaat dat we een jaar geleden nog nooit hadden gehoord over het coronavirus. Nu is het gespreksonderwerp nummer 1.'

Deze situatie vraagt voor contracten aanpassing van volumes en ook prijzen

Dirk de Lugt, voorzitter Royal Cosun

De Lugt gaat in op de gevolgen van covid-19 voor Cosun en voor de leden-akkerbouwers. Volgens hem bewijst deze crisis de meerwaarde van een robuuste onderneming met meerdere bedrijfsonderdelen. 'Het geeft stabiliteit en stelt ons na dit uitzonderlijke jaar in staat een bietenprijs van minimaal 32,50 euro per ton plus nog een ledentoeslag te garanderen.'

Wat betekent corona voor de activiteiten van Cosun?

'Toen de pandemie in alle hevigheid uitbrak, was de situatie onzeker. In die eerste periode viel het niet mee om beslissingen te nemen. Vanaf de zomer merkten we dat de resultaten sterk herstelden. Nu zijn de zorgen minder, maar we moeten wel financieel de vinger aan de pols houden vanwege de tweede coronagolf. Pas na dit jaar kunnen we de balans opmaken over de impact van deze crisis.'

Welke maatregelen hebben jullie als concern genomen om financieel controle te houden?

'We zijn vooral gaan sturen op kosten en hebben bij de uitgaven behoorlijk op de rem getrapt. Het betekent dat we investeringen goed tegen het licht houden en uitstellen waar mogelijk. Je kunt dan denken aan fabrieksuitbreidingen en energieprojecten. Verder is bespaard op bijvoorbeeld marketing en inzet van extra personeel. Op onderhoud van productiemiddelen is niet bezuinigd en ook hebben we het R&D-budget op peil gehouden.'

Jullie activiteiten in de aardappelverwerking zijn hard geraakt. Hoe is dat opgevangen?

'Vooral Aviko heeft met de fritesverwerking te maken met een stevig omzetverlies. Daarentegen zien we dat de productie van aardappelgranulaten en aardappelvlokken bij Rixona flink in de lift zit. Voor corona groeide de omzet van Rixona met 4 procent per jaar. Dat lijkt nu door toename van de thuisconsumptie uit te komen op 6 tot 7 procent.

'Het heeft ons onlangs doen besluiten om voor Rixona toch te investeren in de overname van een productielocatie van Unilever in Duitsland. Deze uitbreiding geeft ruimte om aan de extra vraag te voldoen en bovendien de toegang tot een mooi teeltgebied voor aardappelen.'

Is de groei bij Rixona voldoende om het omzetverlies van Aviko op te vangen?

'Nee dat niet, daarvoor is de omzet van Rixona nog te bescheiden. Maar ook Cosun Beet Company en Sensus doen het niet slecht. Op de suikermarkt zien we dat corona wereldwijd zorgt voor daling van de suikerconsumptie met 1,5 procent. Maar omdat de suikerproducties in de EU, maar ook in Brazilië en bijvoorbeeld Thailand, lager zijn dan verwacht, blijft de suikerprijs op een redelijk niveau.

'Voor inuline geldt dat er volop vraag is. Helaas vallen de producties dit jaar tegen en kan Sensus de markt niet helemaal bedienen. Omdat we uitgaan van structureel meer vraag, sturen we aan op uitbreiding van het areaal cichorei in Nederland tot 5.500 hectare.'

Wat zijn oorzaken van de tegenvallende opbrengsten voor suikerbieten en cichorei?

'Door droogte en een matige structuur was de opkomst veelal onregelmatig. Verder zagen we in suikerbieten een flinke toename van cercospora en vergelingsziekte. Dit geldt voor heel Noordwest-Europa.

'Voor landbouwministers in enkele omliggende landen zijn de problemen met de vergelingsvirussen aanleiding om vrijstelling te geven voor neonicotinoïden als zaaizaadbehandeling. Onze minister wil daar nog niet aan. Maar wij blijven daar samen met de akkerbouwsector wel op aandringen.'

De aardappelmarkt biedt voorlopig weinig perspectief. Hoe gaat Aviko daarmee om en wat betekent dat voor de nieuwe aardappelcontracten?

'De wegval van vraag en de overvolle vriescellen zorgen voor ophoping van aanbod. Dat kan de markt nog enige tijd parten spelen. Het is moeilijk concreet aan te geven wat dat met de contracten gaat doen. Dat is aan Aviko en afhankelijk van hoe het afloopt met corona. Wij vinden het in elk geval belangrijk om de relatie met contracttelers te respecteren. Maar het is ook duidelijk dat deze situatie een aanpassing vraagt voor wat betreft contractvolumes als contractprijzen.'

Wat is het advies in deze situatie aan de leden van Cosun?

'De aardappelteelt is belangrijk in het bouwplan van akkerbouwers. Deze crisis toont aan dat het een noodzaak is om risico's goed in te dekken. De afhankelijkheid van de aardappelteelt is groot op het inkomen. Met diversiteit in je bouwplan, maar ook hoe de afzet is geregeld, probeer je al te veel schommelingen te voorkomen. De bedrijfsvoering van een akkerbouwbedrijf lijkt wat dat betreft op die van Cosun.'

Hoe is het perspectief voor de nabije toekomst?

'Het is spannend wat er de komende maanden gaat gebeuren. Hopelijk komt er snel een goed vaccin tegen corona en kunnen we daarop anticiperen.

'Overigens zien we dat markten snel herstellen. In China, waar we actief zijn via Aviko, is het bijna 'business as usual' en ook Europese fritesfabrieken draaien op bijna 90 procent van hun normale capaciteit. Het betekent dat de productie en bijbehorende omzet ondanks alles toch redelijk op niveau zijn.'