Nederlandse melkproductie daalt in 2021

Nederlandse melkveehouders produceerden in 2021 2,5 procent minder melk. Een klein deel is te verklaren door het schrikkeldageffect, schrijft ZuivelNL. Belangrijker bleek de tegenvallende kwaliteit van het ruwvoer, de hoge energie- en veevoerprijzen en de onzekerheid over de stikstofmaatregelen. Door de hoge veevoerprijzen is er minder krachtvoer gebruikt. Dit zorgde niet alleen voor minder melk, maar ook voor lagere gehaltes.

Gemiddeld genomen kwam het Nederlandse melkprijsniveau in 2021 bijna 10 procent boven het niveau uit van het jaar daarvoor. Ondanks deze stijging nam het rendement van de gemiddelde melkveehouder maar beperkt toe, aangezien de kostprijs ook hard opliep.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek telde Nederland begin april 2021 1,57 miljoen melk- en kalfkoeien, bijna 22.000 minder dan in 2020 (-1,4 procent). Deze daling in de melkveestapel verklaarde ongeveer de helft van de afname van de melkproductie. De andere helft van de krimp kwam door de daling van de gemiddelde melkgift per koe. Deze bedroeg in 2021 meer dan 8.800 kilo, ruim 100 kilo minder dan in het jaar daarvoor (-1,2 procent).

De Nederlandse zuivelindustrie verwerkte vorig jaar 14,3 miljard kilo melk, ruim 2 procent minder dan in 2020. Meer dan de helft daarvan was bestemd voor de kaasproductie. Deze nam met bijna 2 procent af tot een volume van 955.000 ton.

De totale Nederlandse uitvoerwaarde van zuivel nam in 2021 met bijna 9 procent toe, uitkomend op een niveau van 8,2 miljard. Dit was niet alleen het resultaat van de fors hogere marktprijzen van zuivel, maar ook bij bijna alle producten van herstel van het volume na het eerste coronajaar.

Bij de belangrijkste productgroep kaas was de stijging van het volume (+3 procent) minder sterk dan die van de waarde (+5 procent). In 2021 werd in totaal ruim 945.000 ton kaas geëxporteerd. Opvallend was de sterke afname van de export van Nederlandse kaastypes (Gouda, Edam, Maasdam) met bijna 25.000 ton. Waarom de export van Nederlandse kaastypes sterk afnam, kan ZuivelNL niet exact aangeven.

'Een diepgaande analyse naar de afzet van Nederlandse kaas wordt door ZuivelNL niet uitgevoerd', zegt Pien Jongenelen, communicatiespecialist bij ZuivelNL. 'Maar de productie staat uiteraard onder invloed van vraag en aanbodontwikkelingen, zowel nationaal als internationaal. Bovendien worden in Nederland niet alleen Nederlandse kaastypen geproduceerd. Zo is bijvoorbeeld de productie van mozzarella de afgelopen jaren sterk toegenomen.'

Afzet

De EU is van oudsher met afstand de belangrijkste afzetregio voor Nederlandse zuivelproducten. In 2021 vertegenwoordigden de leveringen naar EU-lidstaten met een waarde van bijna 5,8 miljard euro ruim 70 procent van de totale uitvoerwaarde. Alleen al de buurlanden België en Duitsland, samen met Frankrijk, zijn in waarde goed voor meer dan de helft van de totale Nederlandse zuivelafzet.

Nederland is een van de meest actieve EU-lidstaten op de wereldmarkt. Het Nederlandse aandeel in de wereldhandel (exclusief de EU-intrahandel), die in 2021 93,0 miljard kilo melkequivalenten bedroeg, was ruim 4 procent.