'Anders bemesten zorgt voor gezond gewas'

Tijdens de Boerenbeleefdag van fouragebedrijf Mulder Agro in Kollumerzwaag hield Nigten tussen metershoge strobalen zijn pleidooi voor verandering.

Volgens de onderzoeker verdient de 'veehouder van de toekomst' zijn inkomen straks met een mix van activiteiten. Hij ziet mogelijkheden om levensmiddelen te produceren waarmee chronische en acute aandoeningen kunnen worden voorkomen.

Hoogwaardige mest

Het maken van hoogwaardige mest maakt onderdeel uit van een trits aan maatregelen. Nigten noemde onder andere vergroting van de biodiversiteit, zowel onder- als bovengronds, het vastleggen van meer koolstof door verbeterde fotosynthese, waterberging in poreuze bodem, het tegengaan van verzilting en herstel van het veenweidegebied.

'Dat kunnen we allemaal bereiken door anders te bemesten. De boer kan in dit scenario met minder koeien, minder melk en minder krachtvoer toe, zoals in de praktijk al bewezen is', stelt Nigten. 'Als we het over een andere boeg gooien, dan moeten we zorgen dat het voer in balans is. In de praktijk betekent dat we meer natrium, calcium, magnesium en sporenelementen in het voer moeten krijgen, en minder kalium.'

Wat de onderzoeker betreft moet het voer ook zo weinig mogelijk ammonium en nitraat bevatten. 'We hebben de eiwitten nodig, maar die moeten wel in balans zijn met koolhydraten. In dit rijtje is vooral nitraat heel schadelijk. Het effect van ammonium en zwavel is nog nauwelijks in kaart gebracht.'

Toetje

Hoogwaardig gras ziet Nigten als de basis voor een goede mest. Het gebruik van krachtvoer betitelt hij als een toetje bovenop gras, luzerne, voederbieten en mais. Zelf stelt de onderzoeker voor om mais in beperkte mate te voeren.

Het gewas is relatief arm aan nutriënten en daardoor moeilijker verteerbaar. Tekorten in het veevoer kunnen met zeewier, zeezout, magnesiumchloride en sporenelementen worden aangevuld. Het gebrek aan sporenelementen in de voeding leidt volgens Nigten tot chronische aandoeningen die bij steeds jongere mensen voorkomen.

De overgang op een bedrijf naar betere mest zal volgens Nigten stapsgewijs plaatsvinden. In de overgangsfase kunnen kleimineralen de schadelijke stoffen in het voer binden op het moment dat ze tijdens de spijsvertering vrijkomen. Verlies van fosfaat en stikstof kunnen volgens de onderzoeker worden verlaagd, als de mest op de geschetste wijze wordt verbeterd.

'Scherpe kantjes van drijfmest'

De toehoorders in Kollumerzwaag kregen een lijstje met tien manieren om 'de scherpe kantjes van drijfmest' te halen. Nigten schetste verschillende manieren die in de loop der jaren op verschillende plekken in de wereld zijn toegepast.

Enkele van die manieren zijn het beluchten van de mest om de rijping te bevorderen, het toevoegen van 'goede' bacteriën en het toevoegen van extra koolstof om de stikstof te binden. Daarnaast noemt Nigten onder andere het geven van zeemineralen zonder zout en het blazen van gesteentemeel in de mest om ammoniak en zwavelstof te binden, zoals in Oostenrijk veel gebeurt.

Nigten heeft nu zelf een proef lopen waarin de drijfmest met koolstofrijk materiaal wordt gemengd en het geheel door mestwormen wordt verteerd. Ook wordt hierbij getest wat het effect is van extra aarde, zoals bagger of gesteentemeel, mestwormen of alleen bacteriën.