Financiering uitvoering klimaatplan baart landbouw zorgen

Het kabinet heeft het 'voorstel voor een Klimaatakkoord' vanmiddag gepresenteerd. De regering stelt in totaal 970 miljoen euro tot 2030 beschikbaar aan de agrarische sector voor de uitvoering van de plannen.

De geschatte investeringen die de land- en tuinbouw nodig heeft om de doelstelling te bereiken, bedragen 11 miljard euro. Het onrendabele deel, dat niet door subsidie of de markt kan worden betaald, is beraamd op 3,5 miljard euro.

Voorbarig

De gezamenlijke organisaties noemen het voorbarig dat het kabinet ervan uitgaat dat boeren en tuinders de kosten voor klimaatmaatregelen kunnen afdekken met toekomstige gelden uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

Er is nog veel onduidelijk over het GLB na 2021, zowel op Europees niveau als over de nationale invulling. Vast lijkt te staan dat er meer wordt verwacht voor een lager budget.

Het is de bedoeling dat de landbouw- en landgebruiksectoren met het bedrag een beoogde reductie van zo’n 6 megaton broeikasgasemissies in 2030 realiseren boven op bestaand beleid. Op basis van een nieuwe analyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zal de impact van de aangekondigde maatregelen uitkomen tussen de 4,8 en 8 megaton.

Technische maatregelen

De land- en tuinbouw moet de doelen in het Klimaatakkoord halen met een combinatie van maatregelen. Technische innovaties worden gestimuleerd, zoals nieuwe vormen van mestverwerking, in de glastuinbouw en in de voedselmix. Ook het veenweidegebied wordt ingrijpend aangepakt.

De kringloopvisie van minister Carola Schouten (LNV) wordt verweven met de uitvoering van het Klimaatakkoord van het kabinet. De verbinding tussen de klimaatopgave met opgaven uit de LNV-visie zorgt voor een samenhangende aanpak. Een integrale aanpak maakt de slagingskans veel groter. Technische maatregelen hebben de voorkeur boven volumebeperkende maatregelen.

Of de doelen daadwerkelijk worden gehaald, zal volgens de land- en tuinbouworganisaties afhangen van de manier waarop het geld kan worden besteed en of bestaande regelingen, zoals SDE++, kunnen worden aangewend.

Een andere factor van belang is de wet- en regelgeving. De agrarische sector wil dat er snel duidelijkheid komt over de aanpassingen van het beleid, vooral over de ruimte in regelgeving. Ook moet er zekerheid zijn over het beleid tot 2030.

Veenweide

Nieuw is dat er nauwkeuriger is omschreven hoe werk wordt gemaakt van de veenweidegebieden. In sommige situaties kan het gaan om boeren te ondersteunen bij verplaatsen of minder intensief maken van hun bedrijf, met compensatie voor inkomstenderving. Ook vrijwillig stoppen van het bedrijf behoort tot de mogelijkheden. In andere situaties zal de nadruk meer liggen op technische aanpassingen.

De aanpak voor ongeveer 90.000 hectare veenweide bestaat uit diverse maatregelen. Zo volgt voor zo’n 10.000 hectare omzetting naar agrarische natuur, transitie naar natte teelten, het verhogen van het zomerpeil voor weidevogels en technieken voor onderwaterdrainage.

Voor de vrijwillige stoppersregeling, waarbij rechten worden opgekocht, stelt het kabinet 100 miljoen euro beschikbaar. Het kabinet gaat met provincies, waterschappen en gemeenten in gesprek over aanvullende financiering. Voor de overige veenweidemaatregelen heeft het kabinet in totaal 176 miljoen euro over tot 2030.

Natura 2000

Het kabinet wil speciale aandacht voor bedrijven die zich bevinden rondom Natura 2000-gebieden. Het wil ruimte bieden aan de doorgaande agrarische bedrijven en daarmee ook jonge boeren toekomstperspectief bieden.

Ingezet wordt op vrijwillige deelname aan maatregelen met als doel de reductie die gerealiseerd wordt door deze maatregelen, ten gunste te laten komen aan versterking van natuurwaarde in de Natura 2000-gebieden en de helft aan ontwikkelingen in de veehouderijsector. Het Rijk stelt hiervoor 100 miljoen euro beschikbaar.

Het ministerie van LNV werkt aan een saneringsregeling voor de varkenshouderij. Hiervoor wordt 120 miljoen euro ingezet, zoals eerder was aangekondigd. Later dit jaar wordt deze regeling opengesteld.

Draagvlak

De ledenorganisaties in de land- en tuinbouw zullen hun achterban raadplegen om het draagvlak voor het Klimaatakkoord te peilen. De uitkomsten van deze besprekingen zijn bepalend voor de vraag of partijen dit kabinetsvoorstel onderschrijven.