Urgenda: minder koeien levert grootste CO2-reductie

Urgenda heeft een lijst met 40 punten gemaakt om de CO2-uitstoot te reduceren, omdat de organisatie vindt dat het kabinet te lang doet over het nemen van maatregelen. Deze ideeën kan het kabinet relatief eenvoudig uitvoeren, stelt Urgenda. De organisatie neemt daarmee een voorschot op het klimaatplan van het kabinet dat binnenkort wordt gepresenteerd. Urgenda hoopt het kabinetsplan te beïnvloeden en weet zich gesteund door 886 organisaties.

De presentatie vond op de dag af precies vier jaar na het winnen van de Klimaatzaak bij de rechtbank plaats. Daarbij verklaarde de rechtbank dat de Nederlandse overheid in 2020 minstens 25 procent minder broeikasgassen moest uitstoten dan in 1990.

Grootste maatregel

De een na grootste maatregel in deze lijst is krimp van de veestapel en dat levert een reductie op per jaar van 3 megaton CO2-equivalenten, stelt Urgenda. De belangrijkste maatregel op hun lijst is het sluiten van de kolencentrales. Andere maatregelen die Urgenda voorstelt en die veel resultaat opleveren, zijn onder meer het verlagen van de maximum snelheid, verbeterde elektromotoren in de industrie en een betere inregeling van warmte-installaties bij bedrijven.

Maatregelen die de landbouw raken, zijn onder meer het versneld vernatten van veenweidegebieden (0,2 Mton), vermindering van het aantal varkens (0,3 Mton) en een dag per week geen vlees eten (0,5 Mton). Mogelijkheden die juist kansen bieden, zijn het behoud van salderen door ondernemers met zonnepanelen (0,4 Mton) en het vergroenen van 10 procent van de daken in Nederland (0,1 Mton). Ook het toepassen van verbeterde ledverlichting bij bedrijven en kassen levert een bijdrage.

Kind van de rekening

Het is volgens Urgenda niet de bedoeling om de boeren het kind van de rekening te laten worden. Boeren hebben de laatste jaren maatregel na maatregel over zich heen gekregen en zijn soms meer boekhouder en jurist dan boer, vindt directeur Marjan Minnesma van Urgenda.

'Ik vind dat de overheid geld moet vrijspelen om boeren te compenseren en op weg te helpen', stelt Minnesma. Dat geld kan volgens haar onder meer uit een 'onduurzaamheidsfonds' komen, dat wordt gevuld door CO2-heffing bij het bedrijfsleven, zodat de bedrijven die de meeste uitstoot hebben, betalen voor de transitie.

Brussel

Er is volgens Minnesma ook een andere reden om opnieuw te kijken naar het aantal koeien, want als Nederland dat zelf niet doet, zal het waarschijnlijk door Brussel worden gedwongen tot vergaande maatregelen. Nederland stoot te veel stikstof uit en produceert nog steeds relatief veel mest, beide zorgen ervoor dat ons land niet aan de EU-normen voldoet, waar Nederland voor heeft getekend.

Stikstof, waar de melkveehouderij de grootste bron van is, heeft negatieve effecten op natuurgebieden, insecten, bodemleven en gezondheid. Om in 2030 de EU-normen en de negatieve effecten sterk te beperken, zal Nederland zeker 30 procent moeten verminderen, verwacht Urgenda. Dat betekent minder (kunst)mest, minder krachtvoer en dus minder koeien of veel minder melk per koe.

Slacht

Om een herhaling van 2016 te voorkomen, toen 160.000 koeien naar de slacht moesten omdat Nederland niet voldeed aan de EU-normen voor fosfaat, vindt Urgenda dat Nederland het heft zelf in handen moet nemen. Dat betekent dat Nederland in 1,5 jaar voor veranderingen moet zorgen, zonder dat de boer minder inkomsten krijgt.

Een deel van de oplossing kan liggen in koeien minder melk te laten geven. Koeien die nu extreem veel melk geven, kunnen dat met 15 à 20 procent afbouwen door krachtvoervermindering en kunstmestreductie. De overige 10 procent reductie zal volgens Urgenda dan moeten zitten in een krimp van de veestapel en het kiezen voor andere koeienrassen.

Lagere opbrengsten

Urgenda stelt dat iets minder koeien en een betere balans tussen het aantal koeien en de hoeveelheid land, niet alleen leidt tot lagere opbrengsten, maar ook tot minder kosten. Per saldo hoeft de boer er niet op achteruit te gaan, denkt Urgenda. Dit biedt perspectief voor meer melkveehouders.