Waterschap De Dommel kondigt beregeningsverbod af

De warme zomer van 2018 zorgde voor een fors neerslagtekort en dalende grondwaterstanden. Het KNMI berekende dat in delen van Gelderland, Overijssel, Zeeuws-Vlaanderen, Noord-Brabant en Limburg een potentieel neerslagtekort werd bereikt van 350 tot 370 millimeter. Waar zware onweersbuien vielen, vooral in mei, was dat minder hoog.

Extra veel regen die het neerslagtekort weer zou compenseren, kwam er de afgelopen winter niet. 'In principe is de normale hoeveelheid water gevallen, maar niet meer dan dat. Wellicht zelfs ietsje minder dan normaal', concludeert Niko Wanders, hydroloog en droogte-expert van de Universiteit Utrecht.

Verdamping

Een natte winter was nodig om alle verdamping van de zomer van 2018 te compenseren. Daar zit volgens de hydroloog het probleem van de klimaatverandering in Nederland. 'Er is meer verdamping als gevolg van de hogere temperaturen en van meer uren zonneschijn. De hoeveelheid neerslag lijkt niet zozeer te verminderen, Daarin is geen duidelijke trend vast te stellen.'

Zijn conclusie voor het winterseizoen 2018/2019 is dat we 'in sommige delen van het land niet de ideale winter hebben gehad.' Vooral op de hoge zandgronden in het oosten en het zuiden van het land kon het gedaalde grondwaterpeil maar beperkt worden aangevuld.

Droog weertype

Het leidt ertoe dat in sommige delen van Nederland boeren weer geconfronteerd worden met beregeningsverboden voor grondwater, zeker nu het KNMI voor de komende weken grote kans voorspelt op 'een overwegend droog weertype met temperaturen die oplopen naar waarden ruim boven het langjarig gemiddelde'.

Waterschap De Dommel kondigde al een onttrekkingsverbod af voor grasland in het gebied ten zuiden van Eindhoven tot aan de Belgische grens. Grasland mag er van 1 april tot 1 juni niet worden beregend met grondwater.

Grondwaterpeil

In het stroomgebied van de Dommel is extra waterinlaat uit grote rivieren nauwelijks mogelijk en het grondwaterpeil heeft zich niet overal kunnen herstellen.

Waarnemend watergraaf Lex Huijbers: 'Tot voor enkele jaren gold voor het hele stroomgebied een onttrekkingsverbod. Sinds enkele jaren was beregenen wel mogelijk als het grondwater hoog genoeg stond. Helaas hebben we voor de hoge zandgronden dit jaar een onttrekkingsverbod in moeten voeren.'

Bewustwording

Wanders stelt vast dat waterschappen en Rijkswaterstaat er de afgelopen maanden alles aan hebben gedaan om de regen die er viel, zo goed mogelijk te benutten. 'Denk aan stuwen die omhoog zijn gezet en duikers die werden afgesloten. Wat dat betreft is er echt wel extra bewustwording. De zomer van 2018 zit nog goed in het geheugen.'

Minister Cora van Nieuwenhuizen (I&W) maakte vorige week bekend dat ze 7 miljoen euro beschikbaar stelt voor maatregelen om al dit jaar in de zandgebieden water op te slaan om daarmee het grondwater aan te vullen. Volgens haar wordt daarvoor ook vanuit de regio's fors in geïnvesteerd.

Watermanagement

'We moeten van kampioen dijken bouwen tegen hoogwater nu ook kampioen wateropslag worden als remedie tegen droge zomers', meent Van Nieuwenhuizen. 'Ons watermanagement gaan we nog meer inrichten op het vasthouden van water, zodat we in komende zomers over grotere buffers beschikken. Ook alle waterpartners willen stevig hun schouders eronder zetten om snel met oplossingen te komen.'

Van de 7 miljoen euro gaat 4 miljoen euro naar maatregelen voor het vasthouden van water op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden van Nederland. Daarnaast wordt 2 miljoen euro gestoken in het tegengaan van verzilting en het monitoren van de verdamping. De resterende 1 miljoen euro gaat naar onderzoek en kennisontwikkeling.

Buffer in IJsselmeer

Rijkswaterstaat zorgt volgens Van Nieuwenhuizen ervoor dat het waterpeil van het IJsselmeer straks op zijn hoogst is bij de start van de zomer, zodat een maximale zoetwaterbuffer beschikbaar is. Hydroloog Wanders pleitte vorig jaar in Nieuwe Oogst voor het invoeren van een 40 centimeter hoger peil in het IJsselmeer aan het begin van de zomer. Maar dat kan niet zomaar zonder aanpassing van wetten en regels.

'Mijn oproep was daarom vooral om buiten de gebruikelijke hokjes te denken. Kijk wat mogelijke maatregelen kosten, ook aan nadelige effecten, en breng in beeld hoeveel het kan opbrengen. We moeten alle mogelijkheden bekijken, ook als ze buiten de gebaande paden liggen', vindt Wanders.