Kaas is speelbal in strategische spel van Trump

De officiële lezing is dat de Amerikaanse president Donald Trump dreigt met importheffingen op Europese producten als reactie op de Europese subsidies voor vliegtuigbouwer Airbus. Deze subsidies zijn door de Wereldhandelsorganisatie (WTO) als illegaal beoordeeld. Ze hebben daardoor concurrent Boeing schade berokkend, meent Trump.

Op de lijst met producten waarop mogelijk importheffingen worden gelegd, staan onder meer Goudse en Edammer kaas. Ook kazen uit andere EU-lidstaten en allerlei andere goederen worden genoemd.

Maar er speelt meer dan de subsidies aan Airbus, blijkt uit analyses van onder meer ING en ABN Amro. Trump heeft zich bij herhaling beklaagd over de geringe invoer van Amerikaanse landbouwproducten door Europese landen en het grote verschil tussen de hoge export en de lage import van de Europese lidstaten ten opzichte van de VS.

Europa is daarin niet uniek. Ook met andere landen heeft de Amerikaanse president dergelijke conflicten. Hij wil dat deze handelspartners importen uit de VS stimuleren en exporten naar de VS matigen. Zijn strategie is dat hij dreigt met heffingen en de landen dan aanbiedt over de voorgestelde heffingen te onderhandelen. Met nieuwe concessies wordt een dreigende handelsoorlog bezworen. Dat werkte bij Zuid-Korea, niet bij China.

Dat Trump nu Europese kaas in het strategische spel betrekt, heeft met diverse factoren te maken. Hij dankt zijn verkiezing onder meer aan de steun van kiezers uit de landbouwstaten. De Amerikaanse melkveehouders klagen nu over slechte melkprijzen door onder meer de handelsoorlog met China en conflicten met andere landen. Hun kaasexport is gedaald en koelhuizen zitten stampvol met onverkochte kaas. Om hun steun te behouden met het oog op een herverkiezing in 2020, moet Trump zich voor hen inspannen.

Het is de vraag of de importheffingen echt worden ingevoerd. Analisten wijzen op mogelijke vergeldingsmaatregelen uit Europa en zien de dreiging vooral als drukmiddel om onderhandelingen te bespoedigen. Ze wijzen ook op eerder ingevoerde heffingen op staal en aluminium. De Amerikaanse handelsgezant Robert Lighthizer heeft verzekerd dat de voorgestelde heffingen van tafel gaan als de EU stopt met haar subsidies aan Airbus.

Vorig jaar, toen Trump met de importheffingen op staal en aluminium kwam, wist voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie een groter conflict in de kiem te smoren. Hij deed onder meer de toezegging dat Europa meer soja uit de VS ging afnemen. De tijd zal uitwijzen of Juncker opnieuw op het vliegtuig moet stappen.